της Τσέχικης Σουρρεαλιστικής Ομάδας
Εδώ Φαρφουλάς
Διάβασα για το 1ο Φεστιβάλ Νέων Λογοτεχνών που διοργανώνεται από το "Υπουργείο Πολιτισμού του Μνημονίου" και το ΕΚΕΒΙ και έφριξα. Έφριξα όχι τόσο με το υποκριτικό φιλονεολαιίστικο σκεπτικό τους που από μακριά μυρίζει ενσωμάτωση (παλιά μου τέχνη κόσκινο για τους κρατούντες), όσο με την μακρά λίστα των συμμετεχόντων. Καλά, τόση ποίηση αναμεμιγμένη με αντίδραση (δεν ήταν λίγοι απ’ τους συμμετέχοντες που "εμπνεύστηκαν" από την οργή του Δεκέμβρη του '08) για να στριμωχτούνε τώρα στα κρατικά καλλιστεία του λόγου, να φιλήσουν το χεράκι των σοφών, να "αναστοχαστούν" τα "συμπλέγματα κατωτερότητας-ανωτερότητας" του Σεφέρη, και τέλος να διεκδικήσουν τη χορηγία του ΟΠΑΠ (τον ΟΠΑΠ που μιλάει για πολιτισμό ενώ έχει εθίσει στον τζόγο εκατομμύρια κόσμο. Αλήθεια μήπως πρόκειται να φοράνε και φανελάκι με τον χορηγό όπως οι ποδοσφαιρικές ομάδες?) ή έστω ένα ταξιδάκι στο Άμστερνταμ?
Κρίμα γιατί μερικούς/ές απ’ αυτούς/ές τους εκτιμούσα και είχαν φιλοξενηθεί στις σελίδες του Φαρφουλά.
Αν έχουν παρασυρθεί ελπίζω έστω την τελευταία στιγμή να γυρίσουν την πλάτη σε ό,τι υποκριτικά τους κολακεύει τον ναρκισσισμό και την ματαιοδοξία.
Κρίμα επίσης για ορισμένα αξιόλογα λογοτεχνικά περιοδικά που συμμετέχουν. Ελπίζω να συνειδητοποιήσουν ότι δεν τιμά την μέχρι τώρα πορεία τους ο ρόλος του μαϊντανού σε τέτοιου είδους πανηγύρια. Κάποιοι άλλοι αντιθέτως, και δεν περιαυτολογώ, αν και νεότεροι στα πράγματα και με περίσσιο ταλέντο έπραξαν σοφότερα. Επέλεξαν προς τιμήν τους να είναι απόντες.
«Ο αληθινός ποιητής δεν μπορεί να αναγνωρισθεί ως τέτοιος εάν δεν αντιτίθεται στον κόσμο στον οποίο ζει με τον πιο απόλυτο αντικομφορμισμό»
Benjamin Peret
«Την ανεξάρτητη τέχνη την φθείραν οι ίδιοι οι δημιουργοί της, οι οποίοι δεν παρέμειναν ανεξάρτητοι».
Λεωνίδας Χρηστάκης, συνέντευξη στον Φαρφουλά τχ. 12.
27 σχόλια:
ο αληθινός ποιητής δεν ζητά ν'αναγνωρισθεί
ο αληθινός άνθρωπος όμως που κρύβει μέσα του ο αληθινός ποιητής ζητά ν'αναγνωριστεί έστω και ως ποιητής!
πές τα κύριε ΦΑΡΦΟΥΛΑ, πές τα.
Αυτοί συναναστρέφονται με ξευτιλισμένους, διαβάζουν εφιμερίδες, ειναι cool, πηγαίνουν στο γήπεδο,ανήκουν σε παρεούλες περιοδικών,βλέπουν τηλεόραση, νιώθουν μέλη της κοινωνίας και ειναι έτοιμοι να αποδεχτούν το νόμπελ.
Θα μείνουν στην ιστορία!!!
ως συνεργατες των χουντικών.-
Καλημέρα Φαρφουλιάρη,
Νομίζω ότι για να τεθεί το ζήτημα σε σωστή βάση θα πρέπει να συζητήσουμε γενικά αν δεχόμαστε τα λογοτεχνικά βραβεία ή όχι, ως μέρος της αξιολόγησης των λογοτεχνών. Και όταν μιλήσουμε γι' αυτό θα πρέπει να δούμε και την ευθύνη των εκδοτών (τη δική μας δηλαδή). Από τη στιγμή που βάζουμε στα βιβλία μας είτε στο αυτί, είτε με κόκκινη κοδρέλα, ότι το βιβλίο που πουλάμε έχει πάρει κάποιο βραβείο (από τον άγνωστο διαγωνισμό ποίησης της Κωλοπετινίτσας μέχρι και ένα κρατικό βραβείο ή και ένα Νόμπελ των χουντικών που λέει κι ο κ. Στουφής) νομίζω ότι δεν πρέπει να καταδικάζουμε εξ ορισμού τους διαγωνισμούς. Αλλιώς είτε θα πρέπει να βάζουμε ρήτρα στους συγγραφείς μας να μην συμμετέχουν σε διαγωνισμούς είτε δεν θα πρέπει να αναφερόμαστε στα βραβεία που πιθανώς έχουν πάρει.
Δεν είμαι σίγουρος ότι τα βραβεία είναι τόσο για να ελέγξουν από τα πρωτάτα τους τους νέους λογοτέχνες. Τα βραβεία έχουν κυρίως εμπορική αξία - δεν είναι τυχαίο ότι το βραβείο αναγνωστών του ΕΚΕΒΙ, το οποίο δυστυχώς δεν έχει πάντα λογοτεχνική αξία δίνει μια προώθηση σε ένα βιβλίο που αντικατοπτρίζεται σε κάποιες δεκάδες χιλιάδες αντίτυπα.
Η γνώμη μου λοιπόν είναι να το δούμε σε αυτή τη βάση κι όχι σε μια εκ των προτέρων καταδίκη ενός νέου θεσμού. (έχουν προτείνει και μια δική μου ποιήτρια και θέλω να μάθω ποιος το έκανε αυτό, η οποία είναι και πολύ καλό κορίτσι, και δεν νομίζω να την παρασύρουν στην ακολασία αυτοί)
Με την ίδια λογική, όλοι οι κινηματογραφιστές που έλαβαν μέρος στο φεστιβάλ κινηματογράφου, όλα αυτά τα χρόνια ή σε οποιοδήποτε άλλο φεστιβάλ του εξωτερικού ή άλλου πλανήτη, δεν ήταν ανεξάρτητοι, ήταν πουλημένοι.
Και αναφέρομαι στον κινηματογράφο γιατί λογοτεχνικό φεστιβάλ μέχρι τώρα δεν είχαμε.
Τι να κάνουν οι νέοι λογοτέχνες, Διαμαντή; Να καθίσουν στα αυγά τους και να τα σκάνε χοντρά (για € μιλάω φυσικά) στους εκδότες (ακόμα και σε εκείνους που βαστούνε αριστερόμετρα) για να τους βγάζουν ποιητικά βιβλία; Αυτό είναι καλό; Αυτή η γαμημένη μπίζνα είναι στον πλαίσιο της επανάστασης;
Κάποτε βγήκα στους δρόμους και μοίραζα διηγήματα στους περαστικούς. Το θέμα του διηγήματος ήταν το πώς όλοι οι εμπλεκόμενοι στα βιβλία ζουν απ’ αυτά, εκτός από τον πρωτογενή παραγωγό, το συγγραφέα.
Το διηγηματάκι για κάθε ενδιαφερόμενο:
http://acidart.gr/index.php/views/308-2010-05-07-0/
Ελπίζω να συνεχίσουν να ζουν από την εργασία τους οι άνθρωποι, καλά κάνουν. Αλλά οι συγγραφείς δεν είναι άνθρωποι; Και όταν πάνε σε κάποιο Φετσιβάλ να διαβάσουν ένα γαμημένο διήγημα είναι ξεπουλημένοι μαλάκες;
Κλείνοντας…
Θα αναφέρω μόνο ένα παράδειγμα. Ένα βραβευμένο, παρότι εδώ το θέμα είναι η συμμετοχή, και όχι το βραβείο. Όταν η «Παραγγελιά» πήγε στο φεστιβάλ θεσσαλονίκης το 1980 πήρε τέσσερα βραβεία. Η Γώγου είχε φιλήσει κατουρημένες ποδιές; Και οι εκατοντάδες άλλες επαναστατικές, ριζοσπαστικές, πειραματικές ταινίες ή τραγούδια ή λογοτεχνικά έργα που έχουν συμμετάσχει σε κρατικά φεστιβάλ είναι δημιουργήματα ξεπουλημένων δημιουργών;
Πετροβολώ το σύστημα με την τέχνη μου, στο πλαίσιο της αποδόμησης του καπιταλιστικού φαντασιακού, από τότε που ξεκίνησα να γράφω. (Και δεν φοράω μπλουζάκι του ΟΠΑΠ, στους δρόμους τρέχω και αγωνίζομαι.) Μάλιστα, έχεις δημοσιεύσει και συ ένα διήγημά μου. Την αντιμεταμόρφωση: http://acidart.gr/index.php/views/1435-2011-03-23-14-20-17
Για να είμαι καθαρός και να γίνει κατανοητός ο τόνος μου.
Είμαι καλεσμένος στο φεστιβάλ (επιλογή του Litteraterra, του Νίκου Βλαντή, κι αυτός ξεπουλημένος;)
Θέμα περιοδικού: Ρομαντισμός, Φαντασία, Πολιτική
Θα είμαι εκεί και θα ουρλιάξω αίμα.
Όπως έκανα πάντοτε…
Συμφωνώ με την τοποθέτηση του Φαρφουλά. Το σκηνικό θυμίζει μουσικές εκδηλώσεις όπου κάτω από την αφίσα του χορηγού ξεδιπλώνεται το ανατρεπτικό άσμα.
Πέρα από αυτά ελπίζω κάποτε να καταλάβω γιατί ο 24ος σε ένα διαγωνισμό ποίησης είναι χειρότερος από τον 18ο.
"Δεν υπολογίζεται η Ποίηση από την κρατική εξουσία, είναι πολυτελής υπόθεση η ποίηση που η εξουσία θα ήθελε να μην υπάρχει. Μισεί τους ποιητές γιατί η ποίηση είναι η κορύφωση της Αληθειας μέσα στη ζωή, και η αλήθεια δεν ευνοεί ποτέ την εξουσία"
[Νίκος Καρούζος]
Αυτό ακριβώς. Πώς είναι δυνατόν να κρίνετε τη συγκεκριμένη εκδήλωση όταν βάζετε κόκκινη κορδέλα κ επαναλαμβάνετε στις αναρτήσεις σας για το κρατικό βραβείο ποίησης της Κύπρου; Επιλεκτική επανάσταση;
Οι επαναστάτες των κρατικών βραβείων...
Μα τον Αλλάχ, προσωπικά δεν είμαι κατά της κριτικής -μου αρέσει πολύ και όπου σταθώ κι όπου βρεθώ κριτικάρω- αλλά πιο πολύ μου αρέσει να κρίνω αφού δω αυτό που πρόκειται να κρίνω, για να έχω και καλύτερη άποψη και για να είναι τα επιχειρήματά μου ακόμα πιο δυνατά. Γι' αυτό, όταν δω αυτό το φεστιβάλ, μπορεί να είμαι πιο επικριτικός από τον Διαμαντή - μην με κατηγορήσετε για αλλαγή στάσης, προς το παρόν δεν πήρα θέση.
Η αναφορά επίσης στις κορδέλες και τα βραβεία δεν αφορά επί προσωπικού τον Διαμαντή και τον Φαρφουλά, αφορά κυρίως τον εαυτό μου καθώς έχω κάνει αναφορές σε βραβεία και "βραβεία" που έχουν πάρει κάποια από τα βιβλία που έχω εκδόσει. Και ξέρω ότι δεν αποτελούν -τα βραβεία- ασφαλές κριτήριο λογοτεχνικής αξίας, αλλά περισσότερο έναν τρόπο για να προσελκύσουμε αναγνώστες που ψάχνουν κάτι να επιλέξουν ανάμεσα στην υπερπαραγωγή τίτλων κάθε χρόνο.
Το κείμενο πάντως του Διαμαντή είναι μια αφορμή για μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση που θα την κάνουμε κι από κοντά για να την ευχαριστηθούμε.
Παρακαλώ να διαβάσετε προσεκτικά το σχόλιό μου και να μην μου αποδίδετε πράγματα που δεν έχω πει. Όσοι με ξέρετε και από κοντά γνωρίζετε ότι δεν είμαι άσπρο-μαύρο. Προσπαθώ όμως να είμαι συγκεκριμένος όταν πρόκειται για συγκεκριμένα πράγματα και να παίρνω καθαρή θέση.
Στην τετράχρονη πορεία των εκδόσεων Φαρφουλάς και στην δεκάχρονη του περιοδικού, με σταθερή αναφορά σε ποιητές όπως ο Εμπειρίκος, ο Εγγονόπουλος, ο Γκόρπας ή ο Perét έχω εκδόσει Αρχίλοχο, Ζάρκο, Βουτυρά, Crevel, Vache, ντανταϊστές, σουρρεαλιστές, αλλά και νεότερους συνεχιστές, και αν είχα τη δυνατότητα θα έβγαζα και ένα σωρό άλλους αγνοημένους, παραγκωνισμένους και γενικά ενοχλητικούς στα διάφορα κατεστημένα. Απ’ αυτή τη σκοπιά προσπάθησα να επισημάνω κάποια πράγματα, που δε μου φαίνονται καθόλου αθώα, σε όσους θέλουν να τοποθετούνται χωρίς καιροσκοπισμούς στην από δω πλευρά του οδοφράγματος, ιδιαίτερα σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη εποχή όπου το μνημονικό κράτος παίζει τα ρέστα του και ο «πολιτισμός» δεν του είναι καθόλου αδιάφορο πεδίο στην άσκηση μιας γενικευμένης πολιτικής κατά των εργαζόμενων και των νέων.
Ξαναλέω: προσπάθησα να επισημάνω κάποια πράγματα σε όσους θέλουν να τοποθετούνται στην από δω πλευρά του οδοφράγματος. Οι άλλοι ας κάνουν ό,τι θέλουν, πραγματικά δε με αφορά καθόλου.
Και τέλος μια προφητική φράση του Γιώργη Ζάρκου (γραμμένη σε φωνητική γραφή το ’35 περίπου), ιδιότυπου Έλληνα συγγραφέα με άκρως ντανταϊστική συμπεριφορά: «Ένα πράγμα μέ τρομάζι κέ άν θά γίνι θά μού πλιγόσι τίν ιπεριφάνια μου. Μίν τιχόν σπάζοντας τά δίο τζάμια μού πούν: Μεγάλι σας καλοσίνι κίριε Ζάρκο κέ μεγάλι μας τιμί πού μάς σπάσατε δίο τζάμια τόρα. Περιμένετε διό τρίς μέρες νά τά αντικαταστίσουμε κέ σάς παρακαλούμε νά περάσετε νά τά ξανασπάστε... Τά ξεπερασμένα χτίνι πρέπι νά τά φοβάτε κάθε παλικάρι κέ νά τά κιτάζι λοξά μέ πονιρό μάτι».
Επεξήγηση 1
Ως νεότερους συνεχιστές αναφέρω ενδεικτικά τους Λ.Βασιλειάδη, Ν.Σταμπάκη,Β.Κούταλη, Γ.Ξούρια, Κ.Ρεούση, Γ.Καλοζώη, Κοστ Σιγαρετ...
Επεξήγηση 2
Ο Γ.Ζάρκος έσπασε μέρα μεσημέρι την βιτρίνα κεντρικού βιβλιοπωλείου-στέκι της υψηλής διανόησηςτης εποχής, γιατί του κάνανε λογοκλοπή σε ένα διήγημά του.
Λαμπρινή Αιωροκλέους κ ξερό ψωμί ρε. Έφυγε απο το φεστιβάl.. Οι μισοί '' γιατί κάθεστε στο σπίτι σας κ δεν μιλάτε'' κ οι άλλοι μισοί '' γιατί πάτε; συνεργάτες της χούντας είστε;''
Κύριε Διαμάντι, κι ο Μπέκας εδώ πάνω που σχολιάζει πουλημένος; Κ όλοι πουλημένοι;
Μόνο εσείς με τα κρατικά σας βραβεία μείνατε να επαναστατείτε;
Εσείς δεν χρεώνετε τα βιβλία που βγάζετε; Τα βγάζετε τσάμπα;
Τελικά είστε επιχείρηση ή ''πολιτιστικός θεσμός'';
Όλο οι άλλοι πουλιούνται. Ωραία βγάλτους στο σφυρί. Κ κάτσε να τρομάζεις τα παιδάκια. Tα 20χρονα σου κάνανε το σύστημα που έφτιαξες;
Αυτοί που αναφέρεις τί είναι; Εκτός συστήματος; Επαναστάτες; Για πες μας πως βγάζουν το ψωμί τους; Στη στάνη;
Αι.
Ο δαίμων της γομολάστιχας.
Λίγα λόγια (βασικές, όπως πάντα, κοινοτοπίες) για τους νέους, γέρους και παιδιά λογοτέχνες, καθώς και για τους περιοδικατζήδες, έντυπους και ινΔερνετικούς;
Χρόνια και χρόνια τώρα, τα φεστιβάλ και οι διαγωνισμοί για τους "νέους" λογοτέχνες γίνονται και θα γίνονται στα περιοδικά λόγου, όπου και πρωτοδημοσιεύονται οι Εργασίες τους. Μετά θα παίρνουν... τα Νόμπελ!
Για τα περιοδικά, τα οποία δεν έχουν πίσω τους μεγάλο εκδοτικό οίκο ή επιχειρηματία χρηματοδότη, επιπλά, έμπορο αμυντικών συστημάτων, πολιτικό κόμμα, εκκλησία, εξωραϊστικό σύλλογο, ΜΚΟ κ.λπ., όλοι γνωρίζουν το πόσο δύσκολο, από τεχνική και οικονομική άποψη, είναι να συνεχίζουν να εκδίδονται.
Επίσης, όλοι γνωρίζουν πως ο σημερινός μνημονιακός ακροδεξιός, ρηγκανοθατσερικός και νεοφιλελεύθερος, υπουργός (sic) πολιτισμού (sic), πρίγκηπας Γερουλάνος, όπως και όλοι οι προηγούμενοι πρίγκηπες "πολιτισμού", δεν είχαν, ούτε θα έχουν, και δεν θέλουν να έχουν μία πολιτική στήριξης της εκδοτικής περιοδικής δραστηριότητας, με προϋποθέσεις, κριτήρια, και πλαίσια ίδια για όλα τα περιοδικά, τους συνεργάτες και τους εκδότες τους, και μάλιστα με χορηγία ΟΠΑΠ! Στην ασιαφρικανική Ελληνοζιλάνδη ζούμε, όχι π.χ. στη Σουηδία, της οποίας το πριγκηπάτο τού αντίστοιχου πολιτισμού στέλνει μέχρι και τα πνευματικά δικαιώματα σε φράγκα στους συνεργάτες αρθρογράφους των περιοδικών της χώρας.
Είναι κρίμα για τους εκδότες των περιοδικών που δεν έχουν σχέσεις σίτισης με το πριγκηπάτο να συμμετέχουν σε ζωοπανηγύρεις (φεστιβάλ), όταν η επί χρόνια τώρα παρουσία τους αποτελεί τον καλύτερο διαγωνισμό.
Καταλαβαίνω, βεβαίως, πως για τους "νέους" λογοτέχνες, σε εποχές στενές, σκληρές και ασυνάρτητες όπου ζούμε, η τσίνκα από τα φράγκα, τη δόξα(!) και τη ματαιοδοξία τρελαίνει τα μυαλά.
Η ανεξάρτητη στάση, μέσα σε όλες τις αντιφάσεις της, παραμένει, πάντα, δύσκολη υπόθεση. Αν σιωπήσεις στις Ζυρίχες και στα Λονδίνα, μπορείς να πάρεις και συ ένα Νόμπελ, το γνωστό.. απορρυπαντικό, και να καθαρίσεις λογοτεχνικά εις τους αιώνας!
Η δημιουργική έκφραση αποτελεί ανθρώπινο χαρακτηριστικό όλων μας,
για να υπάρξει δεν χρειάζεται την ιστορία της λογοτεχνίας, τους φιλολόγους, τις επιτροπές κρίσης, τα βραβεία και τα φράγκα, το ΕΚΕΒΙ και τον ΟΠΑΠ. Δεν είναι μία διαχωρισμένη δραστηριότητα επαγγελματιών και ειδικών.
Η ποίηση γίνεται από όλους! Ιδού μία βασική πλέον κοινοτοπία, δυσκολοχώνευτη όμως από τους πολλούς.
Για όσους θέλουν πιστοποιητικά, ας τρέξουν στα ποιητάδικα, οι γκουρού-μπουρού περιμένουν να τους φιλήσουν το χέρι, και να παραλάβουν τη βεβαίωση παρακολούθησης προς συμπλήρωση του βιογραφικού τους.
Τη δυσπιστία μπορώ να την καταλάβω. Το να διαχωρίσει τη θέση του κάποιος, με βάση τις αρχές του, είναι μια στάση που τη σέβομαι.
Από την άλλη, αυτό το ΕΚΕΒΙ υποτίθεται ότι φτιάχτηκε για να στηρίξει συγγραφείς, αναγνώστες κλπ. Αυτός ειναι, ή υποτίθεται ότι είναι, ο λόγος ύπαρξης του. Τώρα ξεκινάει μια προσπάθεια. Είναι στρεβλή; Μπορεί, ας τη δουμε πρωτα και εδώ θα ειμαστε μετά να τα πουμε. Είναι όλοι όσοι συμμετέχουν ξεπουλημένοι κι εγκάθετοι; Δεν ξέρω πολύ καλά το χώρο, ίσως, όσο αλλοι που συμμετέχουν στη συζήτση εδώ, όμως δυσκολεύομαι να το πιστέψω ότι όλοι είναι ιδιοι. Αθώος δεν είμαι, κι ούτε τόσο αφελής -η τουλάχιστον ελπίζω να μην ειμαι- να πιστέψω ότι δεν υπήρξαν πιέσεις και τηλέφωνα και ότι όλοι ανεξαιρέτως όσοι μπήκαν, μπήκαν με την αξία τους, όμως και να τους τσουβαλιάσω όλους δεν το θέλω. Περιμένω να γίνει το Φεστιβάλ για να το κρίνω, αλλά στο μεταξύ: επειδή συνεχώς ακούγονται περί δημοσίων σχέσεων και συναλλαγών κλπ, αναρωτιέμαι: αφού κάποιοι προφανώς τα ξέρετε, γιατί δεν τα ξεσκεπάζετε; Γιατί δεν λέτε ονόματα, να ξέρουμε κι εμείς που δεν ειμαστε τόσο μέσα στα πραγματα; Γιατί "οι άλλοι" είναι πάντα ένα νεφέλωμα; Δεν ρωτάω εκ του πονηρού, ειλικρινή απορία έχω.
Και σκέφτομαι: καλώς ή κακώς, όλων αυτών των παιδιών τα βιβλία εκεί έξω είναι, και όλα τους εκεί έξω πορεύονται. Μπορεί ο καθένας να διαβάσει τα βιβλία τους και να βγάλει τα συμπεράσματά του, αν μπήκαν στο Φεστιβάλ με την αξία τους ή αν μπήκανε με... δόντι. Οι ανθρωποι μπορεί να λένε ψεμματα, τα έργα όμως οχι. Και να παρακολουθησει την πορεία τους, να δει με τι αρχες κινούνται κι αν όντως τις υπηρετούν ή παριστάνουν ότι τις έχουν. Και τελοσπαντων να κρινει τον καθε συγγραφέα και ποιητή ξεχωριστά, για αυτά που γράφει και κανει ο ιδιος, κι οχι για αυτα που γράφουν και κάνουν αυτοί οι νεφελώδεις άλλοι, οι δημοσιοσχετίστες και λοιποι.
Κι αλλες απορίες και παρακαλώ για μια απάντηση, γιατι με ενδιαφέρει η γνώμη σας:
Είναι εντελώς απίθανο, δηλαδή, κάποια περιοδικά να προτείνανε ονόματα με βάση την εκτίμηση τους - υποκειμενική, θαρρώ, και πώς αλλιώς θα ηταν, αλλά πάντως σε κάποια αντικειμενικά κριτήρια βασισμένη;
Είναι λάθος δηλαδή ένας συγγραφέας, και ξερετε καλύτερα απο μένα πόσο δυσκολο είναι να επιβιώσει σήμερα ένας συγγραφέας, πολυ περισσοτερο ένας ποιητής, να διεκδικήσει μια υποτροφία και να εκμεταλλευτεί ένα βήμα να παρουσιάσει τη δουλειά του; Πολλά βιβλία ξένων που διαβάζω στις ευχαριστίες τους έχουν τα Χ ιδρύματα, κρατικα, άλλα ιδιωτκά,, και τις Ψ υποτροφίες - κι αυτούς εκ των προτέρων ξεπουλημένους να τους χαρακτηρίσω;
Παντα φιλικα
Αγαπητέ ανώνυμε, μια διευκρίνιση: το θέμα δεν είναι αν κάποιοι μπήκαν με δόντι, αλλά γιατί δέχτηκαν να μπουν. Έχει ήδη υποστηριχθεί ότι η ίδια η ερώτηση είναι αλαζονική, ότι προϋποθέτει τη σκοπιά μιας αδιάλλακτης αυθεντίας. Φοβάμαι ωστόσο ότι το καλύτερο άλλοθι για κάθε λογής συμβιβασμούς είναι ο αναβλητικός αναστοχασμός πάνω στο ίδιο το δικαίωμα του εντοπισμού τους. Η δική σου προφανής απάντησή είναι ότι δέχτηκαν για λόγους βιοπορισμού ή ανάδειξης. Το αρχικό ερώτημα όμως είναι κατά πόσον, υπό τις δεδομένες συνθήκες, η (ούτως ή άλλως μηδαμινή) ανάδειξη αξίζει τον κόπο έναντι του κόστους που προϋποθέτει.
Κατά τα άλλα, στο τρέχον κοινωνικό πλαίσιο, η συγγραφή ποίησης δεν συνιστά επάγγελμα. Υπάρχουν εξαιρέσεις, όπως ο αστείος θεσμός του δαφνοστεφούς ποιητή στη Βρετανία, που όμως εμπεριέχει υποχρεώσεις. Αν τις δεχτείς, πάει καλά (ή κακά). Έτσι και αν μια κυβέρνηση ή εταιρεία προσλάβει κάποιον για να την διαφημίζει με στιχάκια, θεωρώ λογικό να του κόψει μισθό. Εφ' όσον αυτό δεν συμβαίνει, δηλ. εφ' όσον κανείς γράφει για την ελεύθερη έκφραση/διάδοση των φαντασιακών του δυνατοτήτων, μια δραστηριότητα "άχρηστη", επιτέλους ένα ξόδεμα, ένα πότλατς απ' αυτά που κατά τα άλλα πλέον μόνο να ονειρευτούμε ή νοσταλγήσουμε μπορούμε, δεν τίθεται κατ' αρχήν θέμα πληρωμής. Δεν βιοπορίζεται κανείς από την ποίηση, ούτε βέβαια πρόκειται για δουλειά που μετριέται με εργατοώρες (πάντα λαμβανομένης υπ' όψιν της κοινωνίας και της χρήσης--αυτό που λέω προφανώς δεν ισχύει π.χ. για τον Σαίξπηρ, ούτε όμως και για τον Τεντ Χιουζ, που κατηγορείτο από "συναδέλφους" ότι υπολειτουργούσε ως δαφνοστεφής κι έπαιρνε τζάμπα μισθό). Το να επιδιώκει ο ποιητής χρηματικό κέρδος, και δη αμοιβή από θεσμικούς φορείς που τον κρίνουν, είναι κάτι που μπορεί να συμβεί μόνο κατ' εξαίρεσιν. Άρα όταν συμβαίνει έχει δικαίωμα ο καθένας να επιχειρηματολογήσει σχετικά με τις συνθήκες κάτω από τις οποίες συμβαίνει αυτό.
Δεν πρόκειται λοιπόν για βιοτική ανάγκη αλλά για αποδοχή ενός προνομίου. Η άποψη ότι το πλήθος των διεκδικητών του εν λόγω προνομίου αχρηστεύει τα όποια αρνητικά επιχειρήματα επί της ουσίας, μοιάζει ανάλογη με την άλλη, που ισχυρίζεται ότι μια κυβέρνηση δεν μπορεί να επικριθεί επειδή ψηφίστηκε από καμπόσους.
Κύριε Σταμπάκη ευχαριστω θερμά για την απαντηση. Εγω περισσότερο προβληματισμούς θετω χωρίς να ειμαι καταρχην αρνητικός στο Φεστιβαλ, όπως καταλαβαίνετε, γιατι θεωρώ αυτονόητο το ΕΚΕΒΙ να κάνει προσπαθειες και περιμενω, τέλος παντων, ανεξαρτήτως κυβερνήσεων να το δω να παίζει το ρόλο του, για τον οποιο αν δεν κανω λάθος παίρνει και χρήματα από το κρατος. Αν καταλαβαινω καλά εσείς κυρίως επικεντρώνεστε στους ποιητές και όχι στους πεζογράφους. Αναρωτιεμαι αν αυτό απλα γινεται επειδή σας ενδιαφερει περισσότερο η ποίηση ή επειδη ο πεζογράφος ειναι, κατα τη γνώμη σας, διαφορετικη περίπτωση.
Τελοσπα΄ντων για μένα το να κερδίσει καποιος χρήματα από τον πνευματικο του κόπο δεν ειναι κακό. Κακο ειναι αν μειώνει τον πνευματικο του κοπο ή τον προσαρμοζει με μόνο σκοπο τα χρήματα. Πηγαινοντας σε ένα φεστιβάλ τέτοιου είδους κατά τη γνωμη μου πάντα δεν κανει απαραίτητα κατι τέτοιο, πολυ περισσότερο που γινεται για πρώτη φορά και αρα δεν έχει εξορισμού κακή προϊστορία. Ενδεχομενως να αποδειχτεί κακό και να το χρεωθουν όσοι συμμετειχαν, δεν ξερω. Μα πάλι δεν μπορώ να τους χρεωσω την πνευματική καταντια και τις ελλείψεις του τοπου, κι ειμαι σιγουρος ότι πολλοι από αυτους δεν ψηφιζουν ΠΑΣΟΚ ή ΝΔ, ούτε συναινουν σε αυτή την κατασταση που βιώνουμε σήμερα. Αφελής που ελπιζω ότι απλα ψάχνουν διεξόδους να βγουν προς τα εξω και θεωρουν λογικό ο μοναδικος από οσο γνωρίζω σχετικός φορέας στην Ελλάδα να τους προσφερει μια μικρη έστω διέξοδο;
Όσο για το πληθος των διεκδικητών του προνομίου, δεν νομίζω ότι αθωώνει κανέναν. Το μονο που λέω ειναι ότι δεν μπορώ να τους τσουβαλιάσω ολους, ειδικά δε όταν δεν ξέρω ούτε το έργο όλων, ούτε τις καταβολές τους. Σκέφτομαι να παω στο Φεστιβαλ με την ελπίδα να μαθω μια-δυο αξιόλογες φωνές που μπορεί αν έβλεπα τα βιβλια τους στο βιβλιοπωλειο ανάμεσα σε τόσα και τόσα άλλα να μην έδινα σημασία.
Τελευταίο: αναρωτιέμαι, και πάλι καλόβουλα, αν δηλαδή το "διαγωνιστικό" κομμάτι με τις υποτροφίες απουσιαζε, και απλα καλουνταν νεοι συγγραφεις, με τον ίδιο τροπο, να παρουσιασουν το εργο τους σε ένα διήμερο φεστιβάλ, θα το βλεπατε θετικότερα;
παντα φιλικα (σαν υπογραφή πια για να συννενοούμαστε)
Ορισμένοι πεζογράφοι ασφαλώς μπορούν να βιοποριστούν από αυτήν τη δουλειά, αγαπητέ Ανώνυμε. Αν κάποιος ανήκει στο είδος της εμπορικής πεζογραφίας, νομίζω ότι οι διαγωνισμοί υπουργείων είναι το τελευταίο που χρειάζεται. Καλύτερα να βρει έναν οίκο με καλό μάρκετινγκ. Υποθέτω ότι η όλη συζήτηση γίνεται για τους ασκούντες, δυνητικά τέλος πάντων, την ποιητική λειτουργία, είτε γράφουν σε στίχους είτε σε αφηγηματικό πεζό, είτε με σκόρπιους φθόγγους--με προφανείς διαφορές στις πιθανές χρηματικές τους απολαβές, αλλά και με δεδομένο ότι δεν μιλάμε για μια δουλειά βιοποριστική, ή αν είναι τέτοια δεν έχει ανάγκη τα υπουργεία. (Ουδείς ελιτισμός στο διαχωρισμό: υπό τις δεδομένες συνθήκες, αν μιλάμε για βιοπορισμό εννοούμε μπεστ-σέλερ, να το ξεκαθαρίσουμε.)
Μια απλή διευκρίνιση: μιλούν πολλοί για "τσουβάλιασμα", και προφανώς ο Φαρφουλάς, όντας ο συγγραφέας του αρχικού σχολίου, είναι ο αρμόδιος να απαντήσει, όπως νομίζω ότι ήδη έκανε. Παρατηρώ μόνο ότι δεν βλέπω τσουβάλιασμα, ούτε καν (για να χρησιμοποιήσω το παράδειγμά σας) των πολιτών που ψήφισαν το όποιο κόμμα. Η διαφορά είναι ότι οι ψηφοφόροι υφίστανται εκβιασμό γνωρίζοντας (μέχρι πρότινος τουλάχιστον) πως ό,τι κι αν ψηφίσουν θα τους κυβερνήσει ένα από τα δύο κόμματα (ή, πλέον, αμφότερα) κι έτσι πολλοί, η πλειοψηφία άλλοτε, επιλέγουν το κατ' αυτούς μη χείρον. Εδώ όμως δεν υπάρχει κανείς εκβιασμός: κάποιοι επιλέγουν ελεύθερα να διεκδικήσουν ένα αβέβαιο και μηδαμινό κέρδος, που δεν θα έπρεπε να ανήκει καν στις επιδιώξεις τους (μια εντελώς περιορισμένη και προσωρινή "φήμη", κάτι λίγο χρήμα), και δι' αυτού αναβαθμίζουν το νεανικό προφίλ ενός υπουργείου, σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο. Αυτό, καθώς είδα, ήταν το αρχικό σχόλιο: η διαπίστωση ότι δεν υπάρχει εκβιασμός κι ότι κάποιοι νέοι που είχαν δώσει ελπίδες καλό είναι να φυλάγονται. Αν θέλετε μπορείτε να αναζητήσετε την "Κοινωνία του γραπτού θεάματος", κείμενο γραμμένο πριν από πολλά χρόνια από τον Νάνο Βαλαωρίτη, που τώρα δυστυχώς πρωτοστατεί σε τέτοιου είδους θεσμικές κινήσεις, και πιο πίσω το "Αμούρ-Αμούρ" του Εμπειρίκου και τα σχόλιά του για το λογοτεχνικό κατεστημένο, για να δείτε ότι η άποψη της ανεξαρτησίας, της άρνησης υποταγής στα κριτήρια της όποιας ακαδημαϊκής εξουσίας, βρισκόταν πάντα πίσω από κάθε κίνηση στοιχειώδους αμφισβήτησης του δεδομένου, του κοινωνικού/πολιτισμικού "αυτό είναι κι αν σ' αρέσει" στο χώρο της έκφρασης. Αυτό δεν σημαίνει ότι όποιος δεχθεί ποτέ ένα βραβείο κάτω από τις όποιες συνθήκες και για τους όποιους λόγους πρέπει να στιγματίζεται (ούτε είδα κάτι τέτοιο), αλλά ότι καλό είναι να μην ξεχνούν κάποια πράγματα οι παλιότεροι και να τα μαθαίνουν όσοι νεότεροι δεν τα έχουν ήδη ψυλλιαστεί, ή φανούν προς στιγμήν κατανοητά έστω ευάλωτοι.
Να διευκρινίσω ότι δεν καταλογίζω τίποτε σε κανέναν από τους σχολιαστές εδώ. Είπα απο την αρχή ότι σέβομαι τις αποψεις και περισσοτερο εκμεταλλεύομαι την ευκαιρια να εκφρασω μερικές αποριες με την ελπίδα να τις ξεκαθαρισω. Πολλα από οσα ειπα έχουν να κανουν με πραγματα που ακούω γενικα κι όχι απαραίτητα με πράγματα που ειπω΄θηκαν εδώ.
Νομιζω οτι εκδιδοντας ένα κειμενο το οποιο πουλιέται στα βιβλιοπωλεια ήδη αποδεχεται κανενας μια μινμουμ εμπορική λειτουργία. Αυτο δεν σημαινει ότι ξεπουλιεται απαραίτητα, σημαινει απλα ότι δρα σε εναν συγκεκριμμενο κοσμο. Ολοι ζουμε υπο καποιες καπιταλιστικ΄ς συμβάσεις αναγκαστικά χωρις απαραίτητα να τις αποδεχόμαστε: αν δουλεύουμε κάπου πχ απαιτούμε και να πληρωθου΄με. Δευτερον, αν δεν ειναι κανεις μπεστ-σελεράς, τότε ακριβως ειναι που χρειαζεται στηριξη νομίζω. Οι μπεστ-σελεραδες μια χαρα τα βγαζουν πέρα με τις συμφωνιες τους με τους εκδοτικούς και με τα ποσοστα τους.
Τελοσπαντων, μην κουράζω. Και παλι ευχαριστω για την υπομονη να μου απαντήσετε και για τη φιλοξενια.
«αναρωτιέμαι, και πάλι καλόβουλα, αν δηλαδή το "διαγωνιστικό" κομμάτι με τις υποτροφίες απουσίαζε, και απλά καλούνταν νέοι συγγραφείς, με τον ίδιο τρόπο, να παρουσιάσουν το έργο τους σε ένα διήμερο φεστιβάλ, θα το βλέπατε θετικότερα;»
Να ένα ερώτημα που αγγίζει τη μία από τις ρίζες του «προβλήματος».
Μα προφανώς θα μιλάγαμε για κάτι άλλο. Τελείως άλλο!
Από τους λόγους συμμετοχής του χορηγού [διότι βεβαίως άλλο πράγμα η απλή αναγραφή σε μία αφίσα στα ΜΜΜ, τους δρόμους και στο χώρο της εκδήλωσης όπως και η κυκλοφορία του ονόματός του στο διαδίκτυο και σε φυλλάδια και άλλο ΚΑΙ οι φωτογραφίες με τους νικητές που τους στηρίζει έμπρακτα], την ψυχολογία των ποιητών [διότι ομοίως άλλο πράγμα να κοινοποιείς τα ποιήματά σου για να ακουστούν/ διαβαστούν και άλλο να ξέρεις ότι κάποιοι θα σε «κρίνουν» και μάλιστα τη στιγμή που πρωτο-κοινοποιείς] μέχρι τους κρίνοντες [οι οποίοι είναι και οι μόνοι σίγουρα κερδισμένοι] αφού το «αρέσει τους» αναβαθμίστηκε σε «αντικειμενικότητα», διότι όση εμπειρία και να κουβαλούν, τελικά αυτό που κάνουν, τη στιγμή της πρωτο-κοινοποίησης του ποιήματος, δεν είναι παρά η μετατροπή σε βαθμό του συναισθήματός τους (αναφέρομαι σε ιδανικές και όχι σικέ καταστάσεις).
Δεν είμαι a-priori εναντίον της κριτικής αλλά ας συνειδητοποιήσουμε επιτέλους τι είναι η κριτική ενός λογοτεχνικού έργου όπως η ποίηση.
Κατά την άποψή μου η κριτική είναι μία ορθολογιστική κι επιστημονική αντιμετώπιση του έργου (η οποία προφανώς γίνεται με βάση ένα πλαίσιο και σε αναφορά με το πλαίσιο και ό,τι αυτό σημαίνει) και αφορά την αποτίμηση του (πόσο επηρέασε, τι δρόμους άνοιξε, τι πρόσφερε στη γλώσσα κλπ), σε χρόνο πολύ αργότερα της δημιουργίας του. Όπως καταλαβαίνει κάποιος αυτό είναι σοβαρή δουλειά που πρέπει να γίνεται από κάποιον ειδικευμένο φιλόλογο με εμπειρία τουλάχιστον από ποίηση και από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα.
Διότι τελικά όταν επιχειρείται τη στιγμή που ο δημιουργός παράγει το έργο του το μόνο που μπορεί να «προσφέρει» είναι να καθοδηγήσει, πράγμα απαράδεκτο. Απαράδεκτο αλλά συμβαίνει... χρόνια τώρα... μόνο που ο χρόνος, κάποιες φορές, διότι είμαι σίγουρος ότι πολλοί θα χάθηκαν, δικαιώνει τον Καρυωτάκη ενώ σβήνει το φαινόμενο Μαλακάσης.
Αγαπητέ Ανών., αν δεν είναι κάποιος μπεστσελεράς, αλλά και πάλι επιμένει να γράφει, τότε ή έχει μια proper job που λένε (που μπορεί και να είναι "καλλιτεχνική", π.χ. ένας μουσικός βιοπορίζεται), ή προσπαθεί να πιάσει. Πάντως δεν θεωρεί εύλογο να συντηρείται από υπουργεία, νέος άνθρωπος. Κι αν κάποτε, αργότερα στη ζωή του, δεχθεί καμιά τιμητική διάκριση, ας πει τουλάχιστον κι ένα "δε βαριούστε", σαν τον Εγγονόπουλο. Πολύ φιλικά.
τα πες μόρτη τα πες... ούλα
Κυρία Τζούτζη Pitsioloti και άλλους,
Είδα πως στο μπλογκ σας στα αγαπημένα σας βιβλία περιλαμβάνεται τα "Βαμμένα κόκκινα μαλλιά". Έχουμε την χαρά και την μεγάλη τύχη από τα πρώτα μας βήματα μέχρι σήμερα εμψυχωτής μας αλλά και καταλύτης της προσπάθειά μας να είναι ο ήρωας του μυθιστορήματος που σας αρέσει, όχι ο Μουρσελάς, αλλά ο Λούης, ο Μανόλης Αυτιάς κατά κόσμο. Θυμηθείτε τη σκηνή του βιβλίου με τον κύκλο και ελπίζω έτσι να μας κατανοήσετε καλύτερα… Με την ευκαιρία σας μεταφέρω μια κουβέντα του Λούη που μου είπε χτες που συζητάγαμε για το θέμα μας: «Ανίψι, Επαναστατημένοι υπάρχουν πολλοί, δε σημαίνει ότι όλοι αυτοί είναι και επαναστάτες».
Ποιο λιανά τώρα. Ο Φαρφουλάς δεν είναι μάνατζερ ποιητών και λογοτεχνών να τους στέλνει από δω κι από κει. Για το συγκεκριμένο φεστιβάλ κανείς από τους σταθερούς συνεργάτες μας δεν μας ζήτησε να τον προτείνουμε να πάει. Προφανώς υπήρξε μια αυτονόητη για μας σύμπνοια στο συγκεκριμένο γεγονός και πάει καλά.
Να ξεκαθαρίσουμε επίσης ότι τα όποια βραβεία τα παίρνουν οι συγγραφείς και όχι οι εκδότες και αυτοί [οι συγγραφείς] είναι που αποφασίζουν αν θα συμμετάσχουν. Στο διαγωνισμό νέων ποιητών του Συμποσίου Ποίησης της Πάτρας συμμετείχαν 2 νέοι ποιητές που εξέδωσαν βιβλία τους από τον Φαρφουλά. Δεν διακρίθηκαν και φυσικά η απόφαση της επιτροπής ήταν σεβαστή. Στο φετινό διαγωνισμό κόμικ Comicdom το κόμικ του Τ.Ζαφειριάδη «Η Πορτογαλία όπως τη φαντάζομαι» που είχαμε ένθετο στο τελευταίο μας τεύχος βραβεύτηκε. Επίσης «Η κλίση του ρήματος» του Γιώργου Καλοζώη πήρε βραβείο ποίησης στην Κύπρο. Οι διαγωνισμοί δεν είναι όλοι οι ίδιοι. Δεν είμαστε υποχρεωμένοι να συμμετέχουμε σε όλους, όπως ένα κόμμα δεν είναι υποχρεωμένο να κατεβαίνει σε όλες τις εκλογές και όπως κάποιος που δεν του αρέσουν οι ντομάτες δεν υποχρεούται να μην τρώει κανενός είδους οπωροκηπευτικό. Οι αντιρρήσεις μου για τον συγκεκριμένο διαγωνισμό είναι αυτές που εξέφρασα και δεν επιδέχονται ερμηνείες συμφεροντολογικού χαρακτήρα για όποιον ξέρει να διαβάζει …και να σκέφτεται τι γίνεται σήμερα. Ποιοι διοργανώνουν τον κάθε διαγωνισμό, ποιο είναι το πλαίσιο που υπάρχει, ακόμα ναι, και το ποια κυβέρνηση ή υπουργός πολιτισμού είναι στα πράγματα και τι κάνει, όλα αυτά βαραίνουν και πρέπει κάθε φορά να σταθμίζονται. Δηλαδή τι είναι οι ποιητές και οι λογοτέχνες, «όπου γάμος και χαρά η Μαρία πρώτη???»
Και ένα σχόλιο για την ποίηση: Δε γράφουμε ποίηση ούτε περιμένουμε την ποίηση για να βγούμε απ’ το καβούκι μας. Πρέπει πρώτα να έχουμε βγει απ’ το καβούκι μας αν θέλουμε να γράψουμε πραγματική ποίηση.
Σαφείς και τεκμηριωμένες οι απόψεις του φίλου Σταμπάκη. Σχεδόν προσυπογράφω.
Το τελευταίο σχόλιο δε, του κυρίου Καράβολα "Πρέπει πρώτα να έχουμε βγει απ’ το καβούκι μας αν θέλουμε να γράψουμε πραγματική ποίηση" αποτελεί οργανική νομοτέλεια. Είναι το πρωταρχικό και αυτονόητο.
Εαν δηλαδή, σε ετούτο το παιδομάζωμα (καθώς και σε άλλα) εμφανίζονταν οι της παραπάνω ηρωικής εξόδου, σήμερα, όπως και χθες θα μιλούσαμε αλλιώς. Η καίρια κατάπτωση που αναγκάζει σε καυτηριασμό είναι προπάντων το γεγονός πως δεν αναγνωρίζεται καν η ποιητική ιδιότητα στους παρευρισκομένους ή αγαπητούς (των) προσκεκλημένων. Κατά τα άλλα, ως γνωστό και,προπάντων,τεκμηριωμένο: οι ποιητές δεν συμμετέχουν και η ποίηση βρίσκεται στην απέναντι όχθη από εκείνη που οι τόσοι και τόσοι -διακεκαυμένοι εκ των ορισμών- παλεύουν να καλαφατίσουν την τρύπια βάρκα.
http://livadaspoetry.blogspot.com/2011/11/2011_06.html
Δημοσίευση σχολίου