Αρχίλοχος «Μοιχός, Υβριστής και Λάγνος» Η γέννηση της σάτιρας στον αρχαϊκό κόσμο

Διαβάστε την κριτική του βιβλίου από τον Ξενοφώντα Μπρουτζάκη στο Ποντίκι

http://www.topontiki.gr/articles/view/3986

Ηλίας Κωστόπουλος

Αρχίλοχος

«Μοιχός, Υβριστής και Λάγνος»

Η γέννηση της σάτιρας στον αρχαϊκό κόσμο

ISBΝ: 978-960-9441-00-1, διάστ. 24Χ17 σελ. 480, τιμή 24,40 €

Στην αυγή του 7ου αι. π.Χ. µέσα στους κόλπους της νεοσύστατης πόλης-κράτους εµφανίζεται µαζί µε τις πρωτόγνωρες έννοιες του «Πολίτη» και του «Πολιτικού» η δηµόσια χλεύη και η πολιτική λοιδορία που η µετεξέλιξή τους στην Αττική Κωµωδία θα αποτελέσει ένα βασικότατο συντελεστή της λειτουργίας του Δηµοκρατικού Πολιτεύματος.

Ο Αρχίλοχος, θεµελιωτής της σάτιρας, συγκέντρωσε την µήνιν του αριστοκρατικού κόσµου για τις ανατρεπτικές καινοτοµίες που εισήγαγε µε το έργο του. Γελοιογράφησε τις ηρωικές µορφές του Έπους. Έβαλε κατά των αξιών και των συµβόλων της αριστοκρατικής ιδεολογίας. Οπλίστηκε µε την αθυροστοµία του παλιού τελετουργικού σκώµµατος για να στηλιτεύσει καταστάσεις και πρόσωπα στη δηµόσια ζωή. Άριστος τεχνίτης του λόγου και του µέτρου, υπήρξε ο πρώτος στην παγκόσµια ποίηση που έγραψε σε πρώτο πρόσωπο, εξοβελίζοντας τα κλέα των υπερανθρώπων ηρώων και φέρνοντας στο προσκήνιο τον απλό άνθρωπο και τις ταπεινές ιστορίες της καθηµερινής ζωής.

«Μοιχός, υβριστής και λάγνος» είναι µερικοί µόνον από τους αµέτρητους αρνητικούς χαρακτηρισµούς µε τους οποίους η κρατούσα τάξη, σταθερά και ανά τους αιώνες, διέβαλλε το έργο του αλλά και την προσωπική του ζωή. Ίσως όµως αυτός να είναι και ένας ακόµη λόγος που η ποίησή του εξακολουθεί να συγκινεί και να γοητεύει.

Σήµερα, η ερµηνεία του έργου του αποτελεί µία πρόκληση για την ανασύνθεση της αθέατης πλευράς του αρχαίου ελληνικού κόσµου.

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα: Ο Ηλίας Κωστόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1964. Σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στη Φιλοσοφική Αθηνών. Συµµετείχε στις αρχαιολογικές ανασκαφές στις Αρχάνες, στο Φουρνί και στο Ιδαίον Άντρον της Κρήτης. Έχει µεταφράσει αρχαίους Έλληνες συγγραφείς και έχει γράψει µελέτες για τη ζωή και την κοινωνία στην Αρχαία Ελλάδα.

ARTHUR CRAVAN Ο OSCAR WILDE ΖΕΙ! και άλλα κείμενα

ARTHUR CRAVAN

Ο OSCAR WILDE ΖΕΙ!

και άλλα κείμενα

Μετάφραση-Επιμέλεια -Εισαγωγή -Σημειώσεις: Νίκος Σταμπάκης

ISBΝ: 978-960-9441-01-8, διάστ. 21Χ14, σελ. 80, τιμή 9,00 €

Ποιος ήταν ο Arthur Cravan; Καθώς το έθετε ο ίδιος, «Είμαι όλα τα πράγματα, όλοι οι άνθρωποι κι όλα τα ζώα!» Ακόμη και τα όρια της ζωής του είναι αβέβαια (1887-1918;).

Ανιψιός του Oscar Wilde, (ο ίδιος αδιαφορώντας για την τιμή της μητέρας του υποστήριζε ότι ήταν γιος του!!!) διάσημος μποξέρ, άμεσος πρόδρομος του ντανταϊσμού και του υπερρεαλισμού, βασική αναφορά των καταστασιακών, των μπητ, του πανκ, εξαφανίστηκε κάτω από μυστηριώδεις συνθήκες στο Μεξικό (αυτοκτονία; ατύχημα; εσκεμμένη εξαφάνιση;) και κανείς δεν έμαθε ποτέ τι απέγινε. Στα 31 χρόνια της γνωστής ζωής του, πρόλαβε επίσης να προσβάλει ολόκληρο το λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό κατεστημένο της εποχής του, με το περιοδικό Maintenant (1912-15), που έγραφε και εξέδιδε μόνος, κάτω από μια σειρά ψευδωνύμων.

Το υλικό του περιοδικού παρουσιάζεται, σχεδόν στο σύνολό του, στην παρούσα έκδοση. Εκτός από τα κείμενα για τον Oscar Wilde περιλαμβάνονται τα κείμενα «Ποιητής και Μποξέρ», «André Gide» (ένα σαρκαστικό κείμενο κατά του κατεστημένου συγγραφέα των γαλλικών γραμμάτων), «Η έκθεση των Ανεξάρτητων» (όπου ξεσπαθώνει κατά του Guillaume Apollinaire και της εικαστικής Avant-garde της εποχής), ποιήματα του Arthur Cravan καθώς και φωτογραφικό υλικό από τη ζωή του και την σταδιοδρομία του ως μποξέρ, στο οποίο περιλαμβάνεται και η αφίσα από τον αγώνα μποξ που έδωσε στην Ελλάδα το 1914 με τον θρυλικό ολυμπιονίκη Γεώργιο Καλαφάτη.

Σχετική βιβλιοκριτική από την Μάρη Θεοδοσοπούλου στην εφ Εποχή 2/5/2010

http://maritheodo.blogspot.com/2010/05/blog-post.html

Ο ΚΡΑΤΗΡΑΣ ΤΟΥ ΓΕΛΙΟΥ ΜΟΥ του Κώστα Ρεούση

Ποίηση, ISBΝ: 978-960-98578-8-8, διάστ. 12Χ17, σελ. 80

Με ψυχογεωγραφικό πλαίσιο κυρίως την παλιά πόλη της Λευκωσίας, ο Κώστας Ρεούσης, μετέρχεται σωματικά τις έννοιες του υπό και του υπέρ ως πρώτα συνθετικά λέξεων που ελαύνουν της πραγματικότητας, εκβιάζοντας μία πρωτόγνωρη αναπνοή γραφής. Ο ποιητής Μιχάλης Παπαδόπουλος έχει αναφέρει σχετικά: «Το βάναυσο ξύσιμο όλων των σοβάδων της γλωσσικής ευπρέπειας -η αγριότητα μιας ευγένειας που δεν έχει όνομα ή τόπο σ’ αυτό τον κόσμο», ενώ ο φιλόλογος Γιώργος Μύαρης τον προσδιορίζει ως: «Αβόλευτη παρουσία σε πληθυσμούς βολεμένους στη λησμοσύνη». Στο βιβλίο Ο κρατήρας του γέλιου μου, εντρυφώντας ακραιφνώς στο πεζό ποίημα, εμφανίζει έναν αμιγή κυπριακό υπερρεαλισμό ή υπερπραγματικό ρεουσισμό, όπως επανειλημμένα έχει ζωντανά δείξει.

λευκωσία αμετάφραστη δίοδος

η αιώρηση μιας αργοπορημένης γυναίκας φιλοξενεί το όνειρο του Κλαρκ Κεντ κεντώντας σπειροειδώς το βιασμένο φουστάνι η ταραντούλα της ατελεύτητης ανοχής ζέβρες κυκλοφορούν τον ύπνο τ’ αγοριού πασχίζει να κοιμηθεί προσδοκώντας ρινόκερους η Αφρική μίας στιγματισμένης κορυφογραμμής ένα δολοφονημένο γαλάζιο επιτρέπει το όραμα βυθίζοντας τις μηχανές του Ιουλίου Βερν το χέρι του νότου

Ο Κώστας Ρεούσης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1970. Σπούδασε νομικά στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, χωρίς ποτέ να αποκτήσει πτυχίο. Είναι υπερπραγματιστής της αεί rear-guard. Το 1995 κυκλοφόρησε τη συλλογή ποιημάτων Χαμαιλέων (ιδιωτική έκδοση-εκτός εμπορίου) και το 2008 τη συλλογή πεζών ποιημάτων Feuille Volante Υπερπραγματικής Θρασύτητας (εκδόσεις Τυφλόμυγα). Συνηθίζει να φωτοτυπώνει τις εργασίες του και να τις κυκλοφορεί ελεύθερα. Ζει και εργάζεται στη Λευκωσία.

Μια κριτική από τον κυπριακό τύπο του Μιχάλη Παπαντωνόπουλου

«Ο κρατήρας του γέλιου μου» του Κώστα Ρεούση

Όσο εμφανής είναι η συνάφεια της ποίησης του Κ. Ρεούση με τα πιο σκληρά και άναρχα υλικά του υπερρεαλισμού, τόσο μεγαλύνεται η ανάγκη να διαβάσει κάποιος τα πεζά ποιήματα της ανά χείρας συλλογής κομμένα από το κάτεργο των -ισμών· κατ’ ουσίαν, σαν τομές στην μικροαστική αντίληψη που λυμαίνεται το δημόσιο βίο και λόγο της κοινότητας είτε ως σώμα είτε ως πνεύμα.

Ακολούθως, θα μπορούσε κάποιος να ανακαλέσει στη μνήμη του ένα απόσπασμα από την «Εξέγερση εναντίον της ποίησης» του Αντονέν Αρτώ: «Δεν θέλω να είμαι ο ποιητής του ποιητή μου, εκείνου του εγώ που θέλησε να με χρίσει ποιητή, αλλά ποιητής δημιουργός, σε διαρκή εξέγερση εναντίον του “εγώ” και του “εκείνου”».

Κι αν το «εγώ» ξεδιπλώνεται ενστικτωδώς πικραμένο κι επίκτητα πικρό, τραχύ και ενίοτε προκλητικό, στον «Κρατήρα του γέλιου μου» δεν κάνει τίποτε άλλο από το να δοκιμάζει τα όρια της ψευδαίσθησης και της δειλίας που εφαρμόζει ο μικροαστικός πολιτισμός στις επιμέρους εκφάνσεις του. Μια δοκιμή που ξεσπάζει σε σύγκρουση -πώς αλλιώς;- προσδιορίζοντας συγχρόνως τον εαυτό της ως το «έτερο» αναφορικά με το «εκείνο» ή ακόμα και ως το «ξένο».

Όμως, εδώ το «ξένο» δεν νοείται ως αμέτοχο. Ίσα ίσα: η εξέγερση ως κίνημα του σώματος και του πνεύματος καταφέρεται πριν απ’ όλα στη σοβαροφάνεια της εικόνας. Τα ποιήματα του «Κρατήρα» είναι φύσει εξεγερμένα, προσβλέποντας να καταδείξουν πόση κωμωδία ανεβαίνει ως τη γλώσσα πάσης ευπρέπειας και συγχρόνως πόση τραγικότητα συντρίβεται στο λόγο του «διασκεδαστή». Κι ας μην ξενίσει ο όρος.

Το προσωπείο του «διασκεδαστή» αφηγείται το δράμα του «έτερου» στη σχέση του με την κοινωνία - και ιδίως με τους εξουσιαστικούς φορείς αυτής. Ο «διασκεδαστής» παίζει ξανά και ξανά εκείνο το επεισόδιο της ανθρώπινης κωμωδίας όπου ο ίδιος υποδύεται το εντεταλμένο θύμα που αντικαθιστά τον «βασιλιά» κατά την τελετουργική θυσία.

Έτσι, η ανοίκεια κωμωδία που ανεβάζει ο Κ. Ρεούσης στον «Κρατήρα του γέλιου μου» μετέρχεται τη μιμική, τον χορό (ως πρόσωπο του δράματος) και την απαγγελία· κραυγάζει μια γλώσσα ολοζώντανη, συχνά προκλητική - κι αυτή την πρόκληση οφείλουν να διαχειριστούν τόσο ο δημιουργός όσο και ο αναγνώστης εφόσον κι οι δύο γνωρίζουν πως τα λυρικά, ειδυλλιακά τοπία έπαψαν πια να συνεγείρουν το σκοτάδι της ανθρώπινης ψυχής· κι επιπλέον αυτοσχεδιάζει, γεννάει κωμικούς, τραγικούς -ή και τον συνδυασμό τουςρόλους· απελευθερώνει κάτω από τις μάσκες της· κι εν τέλει έρχεται να μας θυμίσει πως σήμερα η ποίηση δεν μπορεί να είναι ολόλευκοι κρίνοι και γλυκόλαλες αηδόνες· σήμερα, η ποίηση οφείλει να ανασαίνει ως λεπίδα ή σφυρί.

ανέκδοτος αδιάβαστος ατάλαντος εν τέλει ποιητής τρύπια διαβόλου κάλτσα θεού αλάτρευτου γυναίκας νεύρο οργασμικό θανάτου μυημένος αναγνώστης του εφιάλτη αρωγός όνειρα όνειρα όνειρα χρώματα χρώματα χρώματα που δακρύζουν πόσο νερό τόσο νερό στο χώμα χώμα να σκορπίζει μετέχοντας κατέχοντας διασπάζοντας το μυστικό το μυστικό αν δεν κοπείς ως την ανάσα άψυχε («Ξυράφι», σελ. 60 του βιβλίου)

Δείτε σχετική συζήτηση για το βιβλίο στο http://www.poiein.gr/archives/9328/index.html


ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ

Οι εκδόσεις «Φαρφουλάς» σε συνεργασία με το βιβλιοπωλείο «Τα Οκτωβριανά» σας προσκαλούν στην παρουσίαση του βιβλίου του Κώστα Ρεούση Ο κρατήρας του γέλιου μου στο καφενείο «Τα Καλά Καθούμενα» (πλατεία Φανερωμένης, παλιά Λευκωσία), την Κυριακή 31 Ιανουαρίου 2010 (του Ασώτου) στις 20:00. Θα μιλήσει και θα εκτελέσει κείμενά του ο ποιητής. Για περισσότερες πληροφορίες απευθυνθείτε στα τηλέφωνα 99454896 (Σύμης Σουκιούρογλου) & 99132287 (Κώστας Ρεούσης). Το βιβλίο θα διατίθεται προς πώληση στο χώρο της παρουσίασης από τους υπεύθυνους του βιβλιοπωλείου «Τα Οκτωβριανά» (Ομήρου 3Κ, Λευκωσία, 226672801). Η παρουσίαση τελεί υπό την υψηλή προστασία της Υπερπραγματικής Φράξιας Λευκω©ίας. Είσοδος ελεύθερη.

!*!

Υ.Φ.Λ.