Εκδήλωση στη Χίο για το βιβλίο του Αλέκου Ζούκα Στη Χίο με τον Anatol de Meibohm

Στον Κάμπο της Χίου, στο Citrus, ένα αρχοντικού του 1742 που τώρα φιλοξενεί πολιτιστικές εκδηλώσεις, παρουσιάστηκε στις 26 Αυγούστου 2012 το βιβλίο του Αλέκου Ζούκα Στη Χίο με τον Anatol de Meibohm. Ομιλητές ήταν ο Θωμάς Καραμουσλής (ξεναγός), η Βάσω Πανάγου (αρχαιολόγος και επί σειρά ετών συνεργάτης του Αλ. Ζούκα στις εκδόσεις ΕΛΛΑ που διηύθυνε ο ίδιος) και ο Γιάννης Σιούλας (δημοσιογράφος) όπου αναφέρθηκαν για τον τόπο, τον συγγραφέα και το βιβλίο.

 

Ο Θωμάς Καραμουσλής επισήμανε πως η εκδήλωση σκοπό είχει να παρουσιάσει το βιβλίο αλλά και να τιμήσει τον συγγραφέα Αλέκο Ζούκα έναν ιδιαίτερο και μαγικό άνθρωπο ο οποίος έφυγε πρόσφατα και πρόωρα από την ζωή. Ο Θ. Καραμουσλής αναφέρθηκε αναλυτικά τόσο στη γνωριμία του με τον συγγραφέα, όσο και στη ζωή του Anatol de Meibom, του αινιγματικού Τσέχου από αρχοντική οικογένεια που έζησε για χρόνια στο νησί και άφησε πίσω του ένα βιβλίο με θέμα τις θρησκευτικές αιρέσεις που εμφανίστηκαν στα πολυτάραχα Βαλκάνια. Το οδοιπορικό του συγγραφέα στο νησί άλλωστε ξεκινάει ως μια αναζήτηση για τα χαμένα ίχνη του Anatol de Meibom.

Η Βάσω Πανάγου στην εισήγησή της πραγματεύτηκε τις έννοιες του βιβλίου, του ταξιδιού και της φιλίας που αποτελούν τους άξονες του βιβλίου του συγγραφέα.

«Κάθε βιβλίο είναι ένα μικρό ή μεγάλο ταξίδι. Πόσο προσωπικό βίωμα όμως είναι ένα πραγματικό ταξίδι; Ο ταξιδευτής ταξιδεύει για να γνωρίσει άλλους τόπους ή για να γνωρίσει στην ουσία τον εαυτού του; Ο συγγραφέας ταξίδεψε στη Χίο με αεροπλάνο, στην πραγματικότητα όμως ταξίδεψε με τα φτερά της δικής του ασίγαστης ύπαρξης, πριν φύγει για το μεγάλο του πέταγμα».

Αναφέρθηκε επίσης στη φιλία της και τη συνεργασία με τον Αλέκο Ζούκα, λέγοντας ότι «υπήρξε ένας ιδιαίτερος άνθρωπος, ένας ελεύθερος άνθρωπος, ένας στοχαστής. Ο προσωπικός του δρόμος ήταν ένας δρόμος έμπνευσης και δημιουργίας. Οι ιστορικές του γνώσεις ήταν υποδειγματικές για όσους σπούδασαν επίσημα το αντικείμενο της ιστορικής έρευνας».

Ο Γιάννης Σιούλας που και αυτός είχε συνεργαστεί στενά με το συγγραφέα επί σειρά ετών και είχαν υπάρξει συνάδελφοι, διευκρίνισε εξ αρχής ότι προτιμά να μιλήσει ως αναγνώστης και όχι ως επαίων. Αναφέρθηκε στη φιλία του με τον Αλέκο και στη συνεργασία τους στην εφημερίδα Ημερήσιος Κήρυκας της Λάρισας, στις πνευματικές του ανησυχίες και στην εμμονή του στην έρευνα.

«Τη γοητεία που ασκούσαν πάνω του τα μικρά της ιστορίας, οι ιστορίες των ανθρώπων αλλά και όσα συνιστούσαν τα λιγότερο φωτισμένα σημεία της επίσημης ιστορίας. Διακρινόταν είπε από ένα βαθύ αίσθημα δικαιοσύνης, τον γοήτευαν οι αιρετικοί, οι απόκληροι, οι περιθωριακοί. Πάντα προτιμούσε το καθ’ όλου που αναζητά η ποίηση, από το καθ’ έκαστον που αναδεικνύει η ιστορία».

Προχωρώντας στην ανάλυση του βιβλίου σημειώσε ότι η αφορμή για το ταξίδι στη Χίο και κατ’ επέκταση για τη συγγραφή του ήταν το βιβλίο του Anatol de Meibom

«Δαίμονες, Δερβίσηδες και Άγιοι» που εκδόθηκε το 1956 στα γαλλικά και παραμένει αμετάφραστο. Μες στο βιβλίο ο αναγνώστης έχει την δυνατότητα να προσεγγίσει ένα μωσαϊκό που συντίθεται από διηγήσεις, ιστορίες , προσεγγίσεις, στοχασμούς και αναστοχασμούς.

Το βιβλίο επίσης αναφέρεται στη σχέση του Ομήρου με τη Χίο, στη Μακεδονική Γη, στη συσχέτιση του Πελιναίου όρους με τη Θεσσαλία, στον Πελοποννησιακό πόλεμο, στο κίνημα των δούλων στη Χίο, στο κίνημα του Μπεντρεντίν, στη συγκρότηση του Ελληνικού Έθνους. Το χαρακτηρίζει «ταξιδιωτικό δοκίμιο» διότι στόχος του δεν είναι να καταγράψει επακριβώς αυτά που βλέπει , αλλά να οδηγηθεί σε ένα είδος αυτογνωσίας. Θέτει προβλήματα κοινωνικά, ιδεολογικά, πολιτισμικά, που χαρακτηρίζονται από μια βαθειά υπαρξιακή αγωνία, αναφέροντας τον χαρακτηρισμό «Υπαρξιακό Ιστορισμό» που έδωσε ο φιλόλογος Θωμάς Ψύρας για το βιβλίο μιας και σ’ αυτό συναντάμε στοιχεία δοκιμίου, αυτοβιογραφίας , ιστορικές επισημάνσεις, διηγήσεις ρεπορτάζ.

Ο Γ.Σιούλας κατέληξε λέγοντας ότι το νήμα που συνδέει το βιβλίο του Meibom με το συγκεκριμένο βιβλίο είναι ότι κανείς τους δεν ενδιαφέρεται για τη λεπτομερή περιγραφή των γεγονότων, δηλαδή για την επίσημη ιστορία , αλλά κυρίως για το πώς οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τα γεγονότα. «Και οι δύο μιλάνε για μια Ελλάδα, όχι για την Ελλάδα. Το ταξίδι του συγγραφέα δεν είναι παρά το πρόσχημα για να γράψει όσα τον αφορούν και πυρώνουν το νου του. Η γραμμή που ενώνουν τα πονήματα των δύο συγγραφέων έχουν να κάνουν με την υπέρβαση , τον κατακερματισμό του χρόνου και των τόπων. Με διάχυτη αφηγηματική δεινότητα κατάφερε να δέσει κομμάτια της Χιώτικης ιστορίας», συμπλήρωσε.

Κλείνοντας ο Θωμάς Καραμουσλής, χαρακτήρισε το έργο «Κύκνειο Άσμα» του Αλέκου Ζούκα και διάβασε αποσπάσματα από το βιβλίο.

 Οι ομιλητές από αριστερά: Βάσω Πανάγου, Θωμάς Καραμουσλής, Γιάννης Σιούλας